[p. 9]
Era unha tarde d'o mes d'Abril; o ceo estaba
tapiado de nubes promizas, que se movían perezosamente, por estar
preñadas d'auga á pesar de qu'arrentes da terra, sopraba, con forza
un vento frío e humedo, que abaneaba, as polas dos arbres, argullosas
co as pirmeiras follas qu'as visten, e facía bicar as pirmeiras frores
que saúdan á primaveira dend'a punta das erbas.
Mingas, dempois de xantar, votou ó gado da
corte e vai car'a chousa, afalando á cinco vacas de leite, catro xatos
e dous bois de traballo, que dá xenio velos.
Vai triste e
cabilosa, e solo esvia a vista do chan pra mirar ó largo da corredoira
com'en busca d'algo que debe aparecer ó lonxe. Non s'enganaba, pois n-o
cabo da corredoira estaba Estebo, labrando n-un garabullo pra facer unha
cruz, qu'arremataba, cando Mingas chegou xunto d'él.
Conque logo ¿qué pensache? dixoll'ela, sin
darlle as boas tardes.
O que tiña
pensado, xa que teu pai, se nega tan cegamemente á casarte conmigo;
voum'a Castilla a ver si fago algús cartos pois eu non teño un
céntimo e inda teño que pedirll'o señor cura que me preste ó que
perciso pr'a marcha.
¿Y estreveraste á deixarme n-este estado?
N'hay outro remedeo.
Pois cásate antes de marchar, porque dem-
[p. 10]
pois, anque tardes mais ou menos, está cuberto o compormiso.
¿Pero ti non ves qu'o cura non pode casarnos
sin o consentemento de teu pai, porque ti eres menor d'edá e non Ilo
permite á ley, sin facer denantes algunhos riquisitos por diant'o xuez?
Pois faise todo o perciso, que antes que nada
é a miña honra compormetida.
¿Pero tí non ves, Mingas, que pra poder
casarnos, sin consentemento de teu pai, percísanse pasar tres meses pol-o
menos, e, namentras, vaise o tempo das segas en Castilla, e sinon ó vou
ganar e non ó teño, dónde nos vamos á meter? Vamos,
eu non me caso, si non te dota teu pai. Voum'á Castilla; cando volva,
poida qu'esteña a tua xente d'outro modo de pensar, e dempois
casarémonos.
¡Non te vayas por Dios! Meus pais venme con
disgusto, e meus hirmaus, con rabea; fáltame o cariño da familea y-as
xentes van á negarme a sua estima, o úneco agarimo conque conto n'esta
triste orfandá è o teu cariño, si tí me faltas ¿qué vai ser de min?
Por primeira vez sintiu no seu peito que se
ll'apertaba o corazon e, sin poder contela, caeulle unha vagoa na cabeza
da cruz qu'acababa de facer.
Nunca sintin, Mingas, por tí, ó que n'este
momento; y-estas bagoas que dos meus ollos baixaron á bicar á cruz,
parece que queren xurarche que son testigos do cariño que che teño.
Pois si me queres, quédate, non me abandones.
Imposibre, quero ganar, quero ser rico solo
pra tí, pra que nunca teñas que pedirlle nada á teus pais, animaráme
ó teu recordo nos meus traballos, consolaráme a tuá imaxe nas miñas
angusteas.
Eu non quero ser rica nin orgullosa, quero
[p. 11]
solo sufrir a tua sorte, vivir
contigo, axudarte nos traballos e consolarte nas penas, per'ond'a tí.
Lexos da vista, lexos do corazón ¿quén sabe s'outra muller che fará
olvidarme? ¡Ou, estonces morrería de pesar, sinon tivera que vivir pra
soster outra vida que latexa nas miñas entrañas!
Pois mira, Mingas, das polas d'ese salgueiro
cortei esta vara pra facer esta cruz, ese salgueiro volverame á ver
entrar pra casarme contigo, y-esta cruz béndicirá o noso amor; tómaa
e consérvaa como prenda d'este xuramento; qu'antes ha d'enverdecerse
a cruz que eu faltar á él; pro non me volvas á pedir que me quede,
porque non conseguirás nada.
Colleu Mingas a punta do delantal pra limpal-as
bagoas dos ollos, mazados e roxos con tanto chorar, e mirou pra Estebo
que camiñaba cara á onde iba o gado; e iba outra volta á rogarlle,
cando, mirando pra tras, viu vir á seu pai no seu seguemento; gardou a
cruz, de presa, baixo do mandil, avisou á Estebo, e separárons'un do
outro, non si qu'ela Ile dixese: Agárdame aqui mañán.
O
outro dia Estebo non pareceu; logo, soupo Mingas que marchara pra
Castilla muy cedo.
Foise á horta e puxos'a chorar o pe
d'unha macira, e frente por frente d'ela, cadráball'estar unha roseira;
qu'Estebo lle regalara e qu'el mesmo prantara pol-as suas maus.
Colleu a cruz, que levaba escondida no seo, e
pra non perdela, nin que lla roubasen, enterrouna ó pé da roseira
entr'os moitos fillos que botaba acaron, segura de qu'ali naide habia
d'ir á dar co-ela. |